مادربرد ، مین بورد یا برد اصلی چیست و چه کاری انجام میدهد؟

مادربرد یا مین برد یا برد اصلی (motherboard or mainboard) یکی از مهمترین قطعات داخلی کامپیوتر است  تخته مداری الکتریکی است که بخش‌های گوناگون رایانه مانند واحد پردازنده مرکزی(cpu)، حافظه دسترسی اتفاقی(RAM) ,و انواع کارت های دیگر مانند کارت گرافیک (gpu) ,…بر روی آن سوار می‌شوند.

اصلی ترین بخش در یک رایانه مادربرد است  و کار آن کنترل کردن پردازشگر مرکزی(CPU) و ارتباط دادن آن با قسمت‌های دیگر است. خود پردازشگر با هیج کدام از ابزار آلات بیرونی ارتباط مستقیم ندارد و همان‌طور که از نامش پیداست تنها یک پردازنده‌است.

ارتباط پردازشگر با ابزارهای  بیرونی وخارجی (به جز در موارد معدود) توسط بایوس (BIOS) انجام می‌گیرد و در حقیقت بین پردازشگر و ورودی/خروجی‌ها همواره یک مدار واسط وجود دارد.

نکته مهم: در انتخاب و خرید مادربرد دقت کنید و تا جایی که میتوانید بهترین و جدیدترین ترین مادبردهای موجود در بازار را خریداری کنید تا اگر قصد ارتقاء قطعات دیگر را داشتید به مشکل برنخوردید و به راحتی بتوانید  سیستم یا رایانه خودتان را ارتقاء دهید.

قابلیت های فعلی یک کامپیوتر و پتانسیل های ارتقاء آن در آینده ، همگه  به  نوع  مین برد مادربرد انتخابی بستگی خواهد داشت . بر روی مادربردهای امروزی  ، پورت های پیشرفته ای نظیر FireWare IEEE(این اصطلاح به اتصالات دستگ های های اکسترنال به کامپیوتر اشاره دارد)

حتی کارت  صدای شش کاناله و کنترل های RAID ( سخت‌افزار یا  که برای مدیریت هارد دیسک‌ها (HDD) یا SSD در یک کامپیوتر‌ یا سرور ها استفاده می‌شود)جود داشته که می توان از آنان در زمان ارتقاء سیستم و بدون نیاز به نصب امکانات جانبی دیگر ، استفاده بعمل آورد.

 

• اجزا مادربرد یا مین برد :

• اسلات‌های پی‌سی‌آی (PCI)
• اسلات کارت گرافیک (AGP یا PCI Expres)
• باتری پشتیبان
• اسلات‌های ساتا (Sata)
• ورودی‌های یو‌اس‌بی
• نگهدارنده‌ی فن و هیت‌سینک
• سوکت سی‌پی‌یو (ZIF Socket)
• پل‌های مادربرد (Motherboard Bridge
• اسلات آی‌دی‌ای (IDE)
• ورودی پاور
• اسلات‌های رم (RAM)
• پورت‌های پنل پشتی مادربرد

 

شکل و ساخنار ظاهری مادربوردها شامل مجموعهٔ از قطعات الکترونیکی و ورودی‌هایی است که روی یک برد الکترونیکی قرار دارد.در همه کامپیوترو رایانه ها مادربورد بنای اصلی  اطلاعات و قدرت است. 

 

• اسلات‌های پی‌سی‌آی (PCI)

PCI مخفف Peripheral Component Interconnet و معنی لغوی آن رابط اجزای جانبی است.کلمه‌ی Slot در زبان انگلیسی به معنای شکاف است.پیس اسلات  پی سی آی شکافی ایست که ارتباط بین کارت جانبی با مادربرد را فراهم میکند.این اسلات‌ها برای اتصال کارت‌های صدا، مودم، تلوزیون، شبکه و… مورد استفاده قرار می‌گیرند، تعداد آن‌ها در مادربردهای مختلف متفاوت است.

 

• اسلات کارت گرافیک (AGP یا PCI Expres)

(AGP(Accelerator Graphics Port به معنی اسلات و پورت شتاب دهنده وتسریع کننده کارت گرافیک است.

Peripheral Component Interconnet Express:به معنی اتصال سریع  تجهیزات جانبی کامپیوتر است.

این اسلات برای اتصال کارت گرافیک مورد استفاده قرار میگیرد، در برخی از  مین بردها پردازنده گرافیکی به همراه مادربرد وجود دارد و اصطلاحا آنبورد (onbord) هستند، به همین دلیل ممکن است این اسلات را بر رویمادربردها  نبینید.

 

• باتری پشتیبان

این باتری در زمانی که کامپیوتر خاموش است برق مورد نیاز ساعت سیستم و تنظیمات بایوس را جهت بوت شدن رایانه تامین میکند، این امکان وجود دارد که با خارج کردن این باتری از مین برد تنظیمات بایوس سیستم ریست شود یا حتی پسورد ورود به ویندوز غیر فعال شود.

 

• اسلات‌های ساتا (Sata)

sata مخفف Serial Advanced Technology Attachment به معنی رابطه پیشرفته متوالی است.این اسلات برای اتصال کابل ساتا به مادربرد استفاده میشود، این کابل ها  هارد های اینترنال  یا درایو سی دی و دی وی دی خود را به به وسیله کابل های مخصوص که کابل ساتا نام دارند به کامپیوتر وصل میکنند. تعداد این اسلات ها در مادربردها مختلف متفاوت است و همچنین محل قرار گرفتن درگاه های ساتا در مادربرد های مختلف متفاوت است.

گابل های اورجینال ساتا را از اینحا ببینید

• ورودی‌های یو‌اس‌بیUSB

این ورودی ها در پشت  و جلوی کیس کامپیوترها قرار دارند و لوازم جانبی اکسترنال و قابل حمل به وسیله این درگاها و ورودی ها  به مادربرد متصل میشوند.

• اتصال فن سی‌پی‌یوcpu

این بخش برای ارتباط فن و سیستم خنک کننده  پردازنده با مین برد به کار می‌رود، سیم فن سی‌پی‌یو به این قسمت متصل می‌شود.

• نگهدارنده‌ی فن و هیت‌سینک(Heat sink)

این بخش برای اتصال پایه‌های فن و هیت سینک به  مین برد استفاده میشود.

Heat sink : یک مبدل حرارتی است که حرارت تولیدی در تجهیزات الکترونیکی و مکانیکی را منتقل میکند وبا پراکنده کردن حرارت، دما را در وسیله مورد نظر کنترل میکند.

 

 

• سوکت (cpu)سی‌پی‌یو (ZIF Socket)

ZIF Socket  زیف سوکت یا سوکت  CPU : این قسمت بسیار حساس است و نباید هیچگونه فشاری به آن وارد شود، این سوکت دارای چند گیره است که با استفاده از آن‌ها باید CPU را در جای خود ثابت کرد و سپس فن را روی آن قرار داد، معمولا در مادربرد کامپوترهای خانگی تنها یک اسلات برای اتصال سی‌پی‌یو قرار دارد ولی در رایانه‌ها قدرتمند‌تر مانند سرورها چند سوکت جداگانه قرار داده شده است.

 

بهترین پردازنده های اینتل را  با قیمت استثتای بخرید

 

• پل‌های مادربرد (Motherboard Bridge)

چیپ‌ست و پل های مادربرد مانند مغز این قطعه عمل میکنند، این قطعات وظیفه کنترل و ایجاد هماهنگی بین سایر قطعات روی برد اصلی را بر عهده دارند.

چیپست، وظیفه هماهنگ‌سازی و مدیریت اطلاعات را در بین پردازنده‌ها و سایر قطعاتی که به مادربورد متصل هستند برعهده دارد. چیپست، روی مادربرد طراحی و تعبیه شده است و توسط توپ‌های قلعی که زیر چیپ قرار دارد، به مادربورد متصل می‌شود.

چیپست‌ها مجموعه ای از مدارات مجتمع (آی سی) هستند که اگر این مدارات مجتمع نبودند، فیبر مدار چاپی برای طراحی مادربورد، به اندازه ی یک زمین فوتبال یا بیشتر فضا را اشغال می‌کرد، که می‌توانست هزینه‌ی بیشتر از ۱۱۰ مادربورد را داشته باشد. در نتیجه این مجتمع سازی باعث بهینه سازی و فشرده سازی و پایین آمدن قیمت چندین آی‌سی در یک پکیج به نام چیپست شده است و بودن این قطعه بر روی مادربرد لازم و ضروری است.

 

• اسلات آی‌دی‌ای (IDE)

IDE مخفف (Integrated Drive Electronics ) درگاه الکترونیکی مجتمع است.

این اسلات  برای اتصال کابل آی دی ای به برد اصلی استفاده میشود، این کابل را میتوانید در بعضی از هارد‌ها یا درایوهای CD و DVD قدیمی‌تر ببینید

• ورودی پاور power

این ورودی برای اتصال سیم خروجی منبع تغذیه به  مین برد استفاده میشود، در واقع برق مورد نیاز مادربرد و تعدادی از قطعات روی آن توسط این بخش تامین میشود.

 

• اسلات‌های رم (RAM)

این بخش برای اتصال رم به برد اصلی استفاده میشود، بسته به نوع مادربرد تعداد اسلات های متفاتی روی مادربرد قرار دارد.

بهترین رم های کامپیوتر را با قیمت استثنائی از اینجا بخرید

 

پورت‌های خارجی (اکسترنال،External)

این پورتها را از بیرون کیس میتوان به آنها دسترسی داشت.وقتی مادربرد درون کیس کامپیوتر قرار می‌گیرد، تنها این پورت‌ها هستند که از کیس بیرون می‌زنند و می‌توانند نمادی بیرونی از میزان قدرتمندی مادربرد باشند. چیزهایی که در پنل پشتی باید وجود داشته ‌باشد، پورت USB 3.0 ، پورت LANو پورت‌های صدا و خروجی‌های تصویر (شامل VGA و DVI و HDMI و DisplayPort) است.

 

انواع  مین برد کامپیوتر 

رايانه هاي شخصي اوليه اجزاي اصلي و جانبي اندكي داشتند. هركدام از اجزاي سيستم به غير از3 ديسك سخت و فالپي ديسك، بخش افزودني به شمار ميرفت . كارت گرافيك، كنترلرهاي براي اتصال به برد اصلي از يك شكاف توسعه استفاده ميكردند.

با گذشت زمان براي كارايي بيشتر سيستم اجزای جانبي بيشتري مانند درگاههاي ورودي/ خروجي و كنترلرهاي ديسك در داخل مین برد  قرار گرفتند و شكافهاي توسعه براي اجزايي مانند كارت گرافيك، كارت شبكه و … به كار ميرفت.

 

ساختار  هر مادربرد کامپیوتر ، شكل كلي آن را توصيف ميكند. نوع منبع تغذيه و كيس قابل استفاده با آن را مشخص مينمايد و به توليد كنندگان قطعات مختلف رايانه اطمينان ميدهد. كه محصول آنها با ديگر قطعات رايانه سازگار است. به علاوه توصيف كنندۀ ساختار فيزيكي برد اصلي نيز ميباشد. براي مثال يك شركت ميتواند دو نوع برد اصلي توليد كند كه كاربردي يكسان دارند.

اما ساختار آنها متفاوت است. در واقع ساختار هر برد اصلي مكان قرارگيري اجزايآن و ابعاد برد اصلي را مشخص ميكند. در سالهاي اخير براي برد اصلي ساختارهاي مختلفي به وجود آمد كه عبارت اند از:

XT2

AT3

Baby at

AtxX

مین برد xt

در اين گونه بردهاي اصلي، قطعات و تراشه ها به طور كامل جدا از يكديگر بودند. درطراحي بردهاي اصلي براي كيسهاي خاص و با ويژگيهاي خاص انجام ميشد. در بردهاي اصلي XT پردازنده و حافظۀ اصلي به برد لحيم ميشدند و به طور معمول غير قابل ارتقا بودند.

در صورت نياز به اضافه كردن دستگاههایی مانند چاپگر يا ديسك گردان فالپي، بايد اين كار از طريق يكي از شكافهاي توسعۀ موجود روي برد اصلي صورت ميپذيرفت. در واقع در اين بردها هيچ گونه پيشبيني خاصي براي اضافه كردن اين دستگاهها نشده بود. در برد اصلي   پيكربندي سخت افزاري سيستم به وسيلۀ مجموعۀ ديپ سويچ  وجامپر انجام ميشد.

برد  اصلي AT و AT Baby

در اين بردهاي اصلي بر خالف XT كه در حافظۀ اصلي به برد اصلي لحيم شده بود. شكافهاي SIMM3 براي حافظۀ اصلي در نظر گرفته شده بود. مدلهاي اوليۀ برد AT مانند برد XT پردازنده به عنوان تراشهاي به برد اصلي لحيم ميشد. اما با ظهور پردازندههاي 386DX و 486DX در برد اصلي

سوكتهاي PGA4 را براي قابليت ارتقاي پردازنده قرار دادند. ولي براي بسياري از دستگاهها مانند چاپگرها، هنوزمانند مین برد هاي اصلي XT نياز به استفاده از شكافهاي توسعه بود

مین کامپیوتر چیست؟منظور از مین یا مین برد همان مادبرد است